Việc nghiện không đúng cách, không đúng thời điểm dù sớm hay muộn đều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ. Vậy khi nào cần cho trẻ ăn dặm, cách cho trẻ ăn dặm đúng cách và thời gian biểu cho việc cho em bé ăn trong ngày tốt như thế nào? Xem nội dung chia sẻ bên dưới.
Dấu hiệu nhận biết khi nào nên cho bé ăn dặm
Khi nào nên cho bé ăn các sản phẩm đặc? Đây là vấn đề khiến nhiều bà mẹ tại Việt Nam quan tâm. Khuyến cáo các bà mẹ nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Từ 6 tháng trở đi, cơ thể bé cần nhiều dưỡng chất hơn để bé phát triển toàn diện. Lúc này mẹ nên cho bé làm quen với thức ăn đặc bằng nhiều nguồn thức ăn khác nhau ngoài sữa mẹ.
Ghi chú: Hãy nhớ rằng, sữa mẹ luôn là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng tốt nhất cho bé trong thời gian này. Ăn dặm chỉ là cách mẹ giúp con làm quen với mùi vị của sữa ngoài.
Tuy nhiên, một số trẻ phát triển sớm có thể bắt đầu ăn thức ăn đặc khi được 4 – 5 tháng tuổi. Để giúp mẹ xác định được thời điểm thích hợp nhất để cho trẻ ăn dặm, mẹ có thể tham khảo một số dấu hiệu dễ nhận biết nhất như:
- Khi em bé có thể kiểm soát tốt cổ và đầu
- Khi em bé liên tục béo lên
- Khi trẻ sơ sinh có xu hướng dùng tay để nắm và cho các đồ vật xung quanh vào miệng mỗi khi có cơ hội.
- Bé cảm thấy “thèm thuồng” khi nhìn thấy bố mẹ ăn.
- Trẻ luôn đói dù mới được mẹ cho bú hay khi bú chưa đến một ngày.
- Khi miệng và lưỡi của bé phát triển, mẹ có thể dùng lưỡi để đẩy thức ăn và nuốt chúng đúng cách.
Cho trẻ ăn dặm như thế nào là đúng cách?
Khi cho trẻ ăn thức ăn đặc, mẹ cần lưu ý tuân theo những nguyên tắc sau: (Dựa trên kinh nghiệm chăm sóc sức khỏe trẻ nhỏ của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ).
- Cho trẻ ăn thức ăn đặc giống với sữa mẹ hoặc sữa công thức: Điều này sẽ giúp bé dễ dàng làm quen với các loại thức ăn khác ngoài sữa mẹ. Khi bạn bắt đầu cho trẻ ăn thức ăn đặc, hãy tuân thủ nguyên tắc cho ăn “ngọt – mặn”. Bột ngọt sẽ có vị giống sữa mẹ hơn nên được chọn lọc đầu tiên để bé làm quen và dần dần sẽ được thay thế bằng bột mặn với thành phần dinh dưỡng tốt hơn.
- Cho bé ăn từng chút một: Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ còn rất non nớt. Để bé thích nghi tốt nhất, mẹ nên cho bé làm quen dần dần với lượng thức ăn nhỏ, sau đó tăng dần lên.
- Cho trẻ ăn từ yếu đến mạnh: Để quá trình ăn dặm diễn ra thuận lợi, mẹ hãy ghi nhớ nguyên tắc “loãng – đặc”. Điều này sẽ giúp hệ tiêu hóa của bé thích nghi và tiêu hóa những thức ăn phức tạp hơn.
- Nguyên tắc của “sơn món ăn bằng bột”: Một ly bột trẻ em dù được chế biến như thế nào cũng phải cung cấp đủ 4 nhóm thực phẩm quan trọng (Carbohydrate – Protein – Chất béo – Vitamin và khoáng chất) cho sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ.
- Nguyên tắc “không ép bé ăn”: Khác với cách ăn dặm truyền thống trước đây, mẹ sẽ làm mọi cách để bé ăn được nhiều bột, cháo nhất có thể. Còn đối với các phương pháp ăn dặm hiện đại ngày nay như ăn dặm kiểu Nhật, BLW hay ăn dặm kết hợp… thì cần tôn trọng quyết định ăn đặc của bé. Để bé tự quyết định thức ăn (món gì, bao nhiêu và ăn như thế nào …) sẽ giúp bé tránh căng thẳng và tìm thấy niềm vui trong việc ăn uống.
Chú ý: Thông thường, bé sẽ không chấp nhận thức ăn lạ trong lần đầu tiên ăn thức ăn đặc. Sau lần thử đầu tiên, nếu em bé cảm thấy háo hức và há miệng để tiếp nhận thức ăn, điều đó cho thấy em bé đã sẵn sàng cho thức ăn đặc. Ngược lại, nếu bé khó chịu, quay mặt hoặc ăn vạ thì có nghĩa là bé chưa sẵn sàng và bạn không nên ép bé. Vì vậy, để cai sữa cho con, mẹ phải hết sức kiên nhẫn. Thường mất 6-10 lần thử trước khi bé chấp nhận thức ăn mới và khả năng này sẽ tăng lên sau 12-15 lần thử.
Cẩn thận khi cho bé ăn thức ăn đặc
Khi chế biến thức ăn dặm hoặc khi cho trẻ ăn dặm, mẹ cần lưu ý:
- Bơ / mỡ rất cần thiết vì dầu ăn rất dễ tiêu hóa và giàu năng lượng, có khả năng hòa tan các chất khác giúp hệ tiêu hóa của trẻ hấp thu tốt các chất dinh dưỡng, canxi, vitamin D.
- Đối với trẻ dưới 1 tuổi, mẹ không nên cho gia vị / mắm, muối vào đồ ăn dặm của bé vì nêm mắm, muối khiến thận của bé phải hoạt động quá sức và quá sức.
- Đảm bảo nguyên liệu sạch.
- Đảm bảo vệ sinh thực phẩm trong quá trình chế biến.
- Không cho trẻ ăn thức ăn đặc quá 30 phút mỗi lần.
- Đừng làm gián đoạn giấc ngủ của trẻ để ăn.
- Không cho bé vừa ăn vừa xem tivi, vừa ăn vừa chơi hoặc bế con đi ăn.
Mốc thời gian cho bé ăn dặm trong ngày sao cho hợp lý?
Ngoài việc thiết lập thời gian, liều lượng… hay xây dựng thực đơn ăn dặm thì việc lập thời gian biểu hàng ngày cho bé theo từng tháng tuổi là điều đặc biệt quan trọng.
1. Cách chia thời gian cho bé ăn đặc trong ngày.
Theo bác sĩ CK1 Nguyễn Thị Ngọc Hương, Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, ở giai đoạn trẻ ăn dặm thường là trẻ bú mẹ. Vì vậy, mẹ không nên quá khắt khe với bé khi cai sữa.
Để có thể xây dựng thời gian ăn dặm hợp lý trong ngày cho bé, mẹ cần nắm rõ mốc thời gian thức ăn được tiêu hóa dưới đây.
Loại thức ăn | Thời gian sôi |
– Sữa mẹ | 12 giờ |
– Sữa công thức | 23 giờ |
– Đồ ăn nhẹ | 3-4 giờ |
– Thức ăn đạm bạc | 4-5 giờ |
– Đồ ăn nhiều chất béo | 5-6 giờ |
Ghi chú: Khi bé mới bắt đầu ăn dặm, bạn nên sử dụng bột ăn liền để giúp bé tập ăn thức ăn đặc trong thời gian ngắn. Không nên luộc xương để làm bột vì sẽ làm mất cân đối thành phần dinh dưỡng của trẻ.
2. Mốc thời gian cho bé ăn dặm theo từng tháng tuổi.
Ghi chú: Các mẹ cần linh hoạt trong việc xây dựng chế độ ăn dặm cho bé theo độ tuổi.
2.1. Lịch ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi
Đối với trẻ 6 tháng tuổi đang tập ăn các sản phẩm đặc, đây là thời điểm mẹ cho trẻ ăn bột hoặc cháo loãng ngày 1 lần, sau đó tăng dần về khối lượng và tần suất lên đến 2 – 3 lần / ngày. Mẹ có thể tham khảo lịch ăn dặm cho bé dưới đây.
Bữa ăn sáng | Thực đơn |
Ăn sáng (khi em bé vừa ngủ dậy) | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
– Bữa trưa | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
– Bữa trưa | Ăn bột / cháo loãng hoặc rau củ xay nhuyễn |
– Bữa ăn chiều | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
– Bữa tối | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
– Bữa ăn trước khi đi ngủ | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
Đến tuần thứ 2 đến 3, lịch ăn dặm của bé sẽ không có nhiều thay đổi. Thay đổi chính là bổ sung thêm nhiều bữa ăn trong ngày cho bé. Ngay cả khi trẻ ăn thức ăn đặc, mẹ vẫn nên đảm bảo nhu cầu sữa của trẻ là khoảng 900 ml / ngày.
Đối với những bé ăn dặm đặc ngay từ tháng thứ 4, khi hệ tiêu hóa của bé còn rất non yếu, cha mẹ chỉ nên cho bé ăn thức ăn đặc với cháo, nước rau hoặc bột loãng. Giai đoạn này, cha mẹ nên cho bé ăn 1 bữa / ngày, xen kẽ với việc bú mẹ. Điều quan trọng nhất là đảm bảo cho bé ngủ đủ giấc trong ngày để não bộ của bé phát triển tốt nhất.
2.2. Lịch ăn dặm cho bé 7 tháng tuổi
Ở tháng thứ 7, mẹ nên xây dựng thực đơn cho bé bao gồm đầy đủ các nhóm thực phẩm bao gồm tinh bột, chất béo, chất đạm, vitamin và chất xơ. Mốc thời gian cho bé 7 tháng tuổi ăn dặm các mẹ có thể tham khảo như sau:
Bữa ăn sáng | Thực đơn |
– Ăn sáng khi trẻ thức dậy | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
– Bữa ăn sáng | Cháo loãng hoặc trái cây và rau củ xay nhuyễn |
– Bữa trưa | Ăn nhẹ với trái cây hoặc sữa chua |
– Bữa ăn chiều | Sữa mẹ hoặc sữa nhân tạo |
– Bữa tối | Ăn dặm |
– Trước khi ngủ | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
XEM THÊM:
2.3. Bảng thời gian ăn dặm cho bé từ 9 đến 10 tháng
Giai đoạn này là giai đoạn nguồn dinh dưỡng chính của bé là từ các bữa ăn. Vì vậy, nên cho bé ăn 3 bữa chính, 3 bữa phụ kết hợp với sữa mẹ hoặc sữa công thức.
Ngoài ra, thực đơn ăn dặm của bé cần được bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng bao gồm: chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin và khoáng chất. Trong thời gian này, khả năng ăn thô của bé được cải thiện, bé có thể ăn cơm với bột nhuyễn hoặc đặc. Các mẹ có thể tham khảo lịch ăn dặm cho bé 9 tháng tuổi dưới đây.
Bữa ăn sáng | Thực đơn |
– Buổi sáng sau khi trẻ ngủ dậy | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
– Bữa ăn sáng | Cho bé ăn cháo hoặc bột |
– Bữa trưa | Bé có thể ăn trưa (cơm sạch và thức ăn mềm, rau củ) |
– Bữa tối | Trái cây, sữa chua hoặc đồ ăn nhẹ |
– Bữa tối | Cho bé ăn thức ăn đặc vào bữa tối |
– Trước khi ngủ | Cho con bú sữa mẹ hoặc sữa công thức |
Còn đối với trẻ 10-12 tháng tuổi ăn dặm. Lịch ăn dặm của bé sẽ không thay đổi nhiều. Thay đổi chính là mẹ nên tăng lượng ăn tùy theo nhu cầu dinh dưỡng của bé.
Ăn dặm là giai đoạn phát triển đặc biệt quan trọng của trẻ nhỏ. Vì vậy, các bậc cha mẹ hãy quan tâm hơn đến việc xây dựng khẩu phần ăn dặm, thực đơn ăn dặm và sửa thời gian cai sữa cho em bé trong ngày phù hợp để bé mau lớn, khỏe mạnh và phát triển toàn diện.
CÓ THỂ QUAN TÂM ĐẾN: